biografie

Maria van Daalen (M.M. de Rooij, 1950) is een auteur van uitgeverij Querido sinds 1989. In dat jaar verscheen haar eerste dichtbundel, Raveslag, die indruk maakte door de mystieke toon, en genomineerd werd voor de C. Buddingh’-prijs (1990). Het woord ‘priesteres’ viel veelvuldig in de recensies. Hierna volgden, bij dezelfde uitgever, Onder het hart (1992), Het Hotel (1994), Het geschenk // De maker (1996). Na deze bundels in vrije verzen schreef zij het erotische Elektron, muon, tau (2000), deels tweetalig Nederlands en Amerikaans-Engels, met vernieuwing van het sonnet door toepassing van de klassieke Italiaanse vorm van de ‘endecasillabo’. De dichtbundel Yo! de liefde (2003) is een bundel met sonnetten en ‘oefeningen’. Thomas Vaessens hierover in Het Financiële Dagblad (28 juni 2003): “Spannende poëzie, waarin het draait om een bijzondere invulling van het oeroude conflict tussen lichaam en geest.” In 2005 verscheen de verhalenbundel De zwarte engel bij uitgeverij kleine Uil (Groningen). Haar zevende dichtbundel, De wet van behoud van energie (2007) kreeg lovende recensies in ondermeer NRC, in poëzietijdschrift Awater en in het Vlaamse literaire tijdschrift Nieuwzuid. In 2010 werkte zij aan haar achtste dichtbundel tijdens een verblijf op het NIAS, https://nias.knaw.nl/fellow/daalen-m-van/ (feb-jun 2010). In juni 2010 verscheen een Engelstalige bloemlezing met een keuze uit ruim twintig jaar werk, in de mooie bibliofiele editie My Love, you have the world cupped in your hands (Philip Elchers, Groningen 2010). Liefde, leven en devotie (Bekking&Blitz, 2013) is haar bijzondere vertaling van 45 liederen en tekstfragmenten uit het roemruchte Gruuthusehandschrift, (samenst. dr. Herman Brinkman), een opdracht van KB Den Haag.

Verwacht: Le Miroir des Mystères/Spiegel van Mysteriën (werktitel), het ‘vodou-boek’, bij uitgeverij Querido, een groot essay over de religie Haïtiaanse vodou (vodou als werkelijkheidsbeleving). Eveneens verwacht: Liefste, eindeloos licht, de bovengenoemde achtste dichtbundel gewijd aan het periodiek systeem van de elementen.

Aan de muur van het NIAS hangt sinds 9 juni 2011 een gedicht van haar hand, maar nu NIAS is verhuisd naar Amsterdam, is het onbekend wat er met het gedicht gaat gebeuren. Het behoort tot de Poëzieroute Wassenaar: https://www.poezieroutewassenaar.nl/fotogalerij/#dichtersroute-010-jpg Zie ook https://www.youtube.com/watch?v=tZGgCu_nNlU

In Almere Buiten staan twee gedichten van haar op de muur van een huis, cf. https://web.archive.org/web/20131215013201/http://www.almerebuiten.info/kunst/mijn-sepiastraat en https://web.archive.org/web/20131215012716/http://www.almerebuiten.info/kunst/almere.

Maria van Daalen was ruim 30jr lid (1992-2023, waarvan 15jr in bestuursfuncties) van de Auteursbond, voorheen de Vereniging van Schrijvers en Vertalers (VSenV) en is sinds 1992 lid van P.E.N. Zij is kunstenaarlid van ARTI & AMICITIAE sinds 2009; en was lid (2015-2020) van de Kunstenaarsvereniging Flevoland (KVF).

Van Daalen was drie jaar lang (1992 t/m 1994) redacteur van De Revisor en was later lid van de redactieraad van Dietsche Warande & Belfort. Zij publiceerde regelmatig verhalen en gedichten in DWB, Awater, De Revisor, Lust&Gratie, Parmentier, Tzum en andere literaire tijdschriften; haar Amerikaans-Engelse werk verscheen in buitenlandse tijdschriften (The Southern Review/LSU, AGNI/Boston University, etc.). Van haar werk bestaan vertalingen in het Italiaans, Engels, Frans, Duits, Fries, Fins, Bosnisch, Bahasa Indonesia, Farsi. Zij las eerder poëzie op grote poëziefestivals in Nederland, zoals Poetry International (Rotterdam), de Nacht van de Poëzie (Utrecht),  Dichters aan Huis (Den Haag), Herfstschrift/Winterschrift (Groningen), Poëziemarathon (Groningen), Prinsentuinfestival (Groningen), De Wintertuin (Nijmegen), het Maastricht International Poetry Festival (Maastricht) en ILFU/1000 Dichters (ed. Almere).

In 1992 trad zij op tijdens het vertaal- en poëziefestival te Faënza, Italië. In het najaar van 1995 nam de dichteres deel aan het International Writing Program van de University of Iowa, Iowa City, USA, als de Nederlandse deelneemster van dat jaar, daartoe voorgedragen door het Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds (NLPVF); het Center for International and Comparative Studies van de University of Iowa bood haar naderhand een positie aan als Writer In Residence, en tot einde 1996 woonde en werkte zij in Iowa City. Door tussenkomst van de Nederlandse Ambassade en Consulaten, en het NLPVF, werd zij in die jaren uitgenodigd voor optredens in Washington (Nederlandse Ambassade), Chicago (Harold Washington Library), New York (Columbia University), Los Angeles (UCLA) en Baton Rouge (LSU) en voor de Kuala Lumpur World Poetry Reading georganiseerd door de Dewan Bahasa Dan Pustaka, in Maleisië.

In april 1998 werd zij vanwege haar Amerikaans-Engelse gedichten uitgenodigd door het Cuírt International Literature Festival te Galway in Ierland. In augustus 1999 trad zij op in Nuyorican Poets Café in New York tijdens het UMBRA Summer Arts Festival en is daarmee de enige Nederlandse dichter die ooit in dat beroemde etablissement heeft mogen optreden. In januari 2001 was zij opnieuw in New York, als de enige dichter tussen tal van kunstenaars en logeerde vier dagen en nachten in het Hotel New York Project van de Nederlandse kunstenares Jeanne van Heeswijk, ondergebracht in het kunstproject P.S.1 (onderdeel van MoMA). In februari 2001 las zij opnieuw in P.S.1, New York. In 2003 woonde en werkte zij twee maanden (mrt-apr) in Montréal, Canada, en trad op tijdens de literaire festivals Bleu Métropolis (Montréal) en Rencontre (Québec). In september van dat jaar reisde zij opnieuw naar Canada en USA, voor optredens aan oa. de University of Iowa, en Brown University.  In oktober 2003 was zij te gast op het poëziefestival van Casa della Poesia, te Sarajevo, Bosnië.

Het Fonds voor de Letteren bood haar in 2003 voor twee maanden het schrijversappartement te Montréal (Canada) aan om te werken aan een groot essay over vodou als werkelijkheidsbeleving. Van 18 april tot 18 mei 2005 verbleef zij opnieuw in Montréal, om haar informanten te spreken voor haar boek over de godsdienst vodou. Om. voor dit onderzoek verbleef zij met Kerst en Nieuwjaar 2005/6 en in juli 2006 te New York.

Van 21 maart tot 1 april 2006 was zij samen met de Vlaamse auteur Peter Ghyssaert te gast bij het ‘Noordelike Kennisnetwerk’, een verband van afdelingen Afrikaans en Nederlands van universiteiten uit het noordelijk deel van Zuid-Afrika, tw. Johannesburg, Potchefstroom, Bloemfontein (congres), KwaZulu-Natal en Pretoria.

Van 14-26 juli 2007 was zij opnieuw de gast van het ‘Noordelike Kennisnetwerk’ van SAVN, de Suider-Afrikaanse Vereniging vir Neerlandistiek (congres te Durban) en van de universiteit van Stellenbosch. Zij gaf ook een drukbezochte lezing in het Huis der Nederlanden te Kaapstad, over vodou (met ppt).

Van 14 augustus tot 2 september 2007 reisde zij voor het vodouboek naar Haïti. Te Port-au-Prince was de officiële wijding tot manbo asogwe in de traditie van Haïtiaanse vodou, in aanwezigheid van de Nederlandse Consul en een afgevaardigde van de Nederlandse ambassade te Santo Domingo (Dom. Rep.).

Als manbo asogwe was Van Daalen adviseur van Tropenmuseum (Amsterdam) voor de tentoonstelling van ca. 350 Vodou [kunst]voorwerpen, getiteld ‘Vodou / Kunst & Mystiek uit Haïti’ en adviseur voor de tentoonstelling ‘Roots & More’ in het Afrika Museum (beide 2008-2009). Tevens was zij een van de adviseurs voor de tentoonstelling ‘Helende kracht’ (2019), eerste editie in Museum Volkenkunde (Leiden), erna in Tropenmuseum (Amsterdam) en tenslotte in Afrika Museum (Berg en Dal).

Maria van Daalen verbleef met een reis- en verblijfsbeurs van het Fonds voor de Letteren van 1-28 sept 2008 te Athene, in de ‘Van Hasselt Kamer’ in het Nederlands Instituut, cf. www.nia.gr. Zij schreef er essays (DWB 2009/1) en poëzie (Awater 2008, jrg. 7, nr. 3, pp. 24-25 en het e-zine STROOM).

Van 12-21 okt 2008 was zij op Bali, als gast van het Ubud Writers and Readers Festival, cf. www.ubudwritersfestival.com, waarheen zij was uitgenodigd op voordracht van de Nederlandse ambassade te Jakarta ism met [voorheen] NLPVF. Maria van Daalen sprak er als dichter én als vodoupriesteres; voor haar werd een speciale sessie georganiseerd, waarin zij als eerste manbo asogwe op Bali het woord voerde.

Vanwege dit optreden werd zij in aug 2010 uitgenodigd voor het Byron Bay Writers Festival 2010 (www.byronbaywritersfestival.com.au), waar zij deelnam aan paneldiscussies en voorlas uit eigen werk. Ook gaf zij een lezing voor Dutchlink in Sydney.

Van 11-18 dec 2011 nam zij deel aan Prakriti Poetry Festival in Chennai/Madras, India (http://prakritifoundation.com/).

Van 6-10 april 2012 was zij in Montréal, Québec, Canada, voor een lezing aan de Université de Montréal over de vrijheid van meningsuiting: “Maria van Daalen, poet and  public figure/ poète et personnalité publique, Amsterdam, ‘Political strife in the Netherlands and the dark side of freedom of expression’/« Tensions politiques au Pays-Bas et le côté noir de la liberté d’expression »”.

Van 7-9 juni 2014 was zij in Milaan, Italie, om voor te lezen tijdens het jaarlijkse literaire festival LETTERATURA.

Maria van Daalen is drs. Nederlandse Taal- en Letterkunde (Vrije Universiteit, 1983), specialisatie middeleeuwse hoofse liedkunst, met gedegen kennis van middeleeuwse handschriften en muziek. Zij verwierf zich een naam in de muziekwetenschap met verscheidene wetenschappelijke publikaties, o.a. betreffende haar onderzoek van een muziekhandschrift van de 16e-eeuwse componist/musicus/koordirigent Orlando Di Lasso.

Maria van Daalen was een van de drie organisatoren van het poëziefestival De Langste Dag, 10 dec 2010, in pakhuis De Zwijger, Amsterdam, met ruim zeventig dichters die een bloemlezing van de hele Nederlandse literatuur ten gehore brachten http://www.dbnl.org/delangstedag/ Zij is zelf te horen via de links http://www.dbnl.org/tekst/daal008dlda01_v01/daal008dlda01_v01_0001.php en http://www.dbnl.org/tekst/daal008dlda02_v01/daal008dlda02_v01_0001.php

Van april 2006 tot oktober 2007 had zij haar eigen maandelijkse interviewprogramma, ‘het Spreek Uur’, te Cultureel centrum Corrosia, Almere Haven.  In de herfst van 2009 hield zij vier keer een openbaar interview in Theater de Roestbak, Almere Haven, met spirituele leiders van minder bekende overtuigingen in het programma ‘Deuren naar de Andere Wereld’.

Zondag 28 augustus 2005 organiseerde zij een voorleesmarathon met 24 dichters/auteurs/lezers, die in vier-en-een-half uur de vertaling “Grasbladen” (Querido 2005) van “Leaves of Grass” (ed.1855), van Walt Whitman, integraal voorlazen. Onder de dichters/lezers bevond zich ook de burgemeester van Groningen, Jacques Wallage, die het deel voorlas dat Maria vertaald had.

In 1998-1999 en 1999-2000 doceerde zij Creative Writing aan de Rijksuniversiteit Groningen (Faculteit der Letteren, English Department, American Studies) op verzoek van Dr. W. Verhoeven (Director American Studies). Dit vak wordt nauwelijks in Europa (continent) gedoceerd en is aan de RUG geheel door haar opgezet. Het college was zeer succesrijk (tot de studenten behoorden ondermeer de dichters Tsead Bruinja en Ramona Maramis), maar werd vanwege de bezuinigingen niet opgenomen in het nieuwe curriculum (‘BaMa’-constructie). Van Daalen was tevens tot najaar 2003 als gastdocent aan de RUG verbonden bij Dutch Studies.

Van Daalen was coördinator en adviseur van het roemruchte literaire festival Herfstschrift/Winterschrift (Groningen, 1981-1999). Het taal&poëziefestival No[o]rdschrift, met dichters uit Groningen, Leeuwarden en Bremen, dat zesmaal plaatshad in deze drie steden, was haar initiatief. Van 1999 t/m 2005 organiseerde zij tevens elk jaar een bijzondere, twee uur durende voordracht van vele gedichten, in tientallen talen, in het universiteitstheater van de Rijksuniversiteit Groningen, met medewerkers en studenten, in het kader van Gedichtendag.

In 1994 organiseerde zij de “Vrije Opening van de Boekenweek”, waarbij zij met ruim dertig dichters de Boekenweek uren eerder opende dan de CPNB, omdat het thema dat jaar ‘poëzie’ was; zij las daarbij een deel van de “Rede van de Waerdicheit der Poesie” (1617) van P.C. Hooft voor. In 1997 organiseerde zij in Amsterdam, en aan de RUG, een driedaags symposium rond de Amerikaanse auteurs Clark Blaise en Bharati Mukherjee.